Karnitin

Karnitin Nedir?

Karnitin, insan vücudundaki tüm hücrelerde bulunan bir maddedir. Bu madde metiyonin ve lizinden sentezlenen bir amino asittir. Söz konusu bu sentez genellikle böbrekler ve karaciğerde gerçekleşir. Depolanma aşaması ise kalp, beyin ve kaslarda olur.Gerçekleştirdiği işlem açısından düşünüldüğünde vitaminler grubunda değerlendirilmek istenilse de vücutta düşük miktarda bulunması nedeniyle bu sınıfta yer alamamaktadır. Vitaminler kadar önemli bir işlevi olan karnitin, bedenimize giren besinlerin enerjiye dönüşmesinde kullanılabilir. Enerji üretimi için, yağların sindirimi esnasında yağ asitlerinin stoplazmatan mitokondriye girişi karnitin sayesinde gerçekleşir. Bu denli önemli olan karnitinin bulunduğu besinler şöyledir;

–                    Kırmızı et

–                    Avokado

–                    Soya fasulyesi

–                    Balık eti

–                    Tavuk eti

–                    Süt ve süt ürünleri

1950' li yıllarda ilk olarak keşfedilmiş olan karnitin, 1980' li yıllarda yağ yakabillir bir ürün olarak piyasaya sürülmüştür. Bu yıllarda ürün çeşitliliğinin sağlanmasıyla birlikte, rekabette bazen kötü görüntüler sahnelenmiştir. Karnitin sınıfında üretimi gerçekleştirilen uyarıcı ürünler, bu piyasaya olan güveni azaltmış olup karnitinin popülerliğini azaltmıştır.

Günümüzde yapılan yenilikler ve bilimsel çalışmaların gelişmesi ile birlikte, karnitin ürünleri eskisine nazaran daha iyi bir çıkış yakalayabilmiştir. Bu çıkışın sağlanmasında karnitinin 2 özelliğinin daha iyi anlaşılması etkili olmuştur. Bunlar, enerji sağlayıcı olabilirve yağ yakıcı olabilir. Karnitin supplementleri likit ve kapsül formlarda bulunurlar.

Karnitin Ne İşe Yarar?

İnsan hücreleri için enerji üretmekten sorumlu kısım mitokondridir. Mitokondrinin enerji üretebilmesi için gerekli yağ asitlerini taşıyan amino asit olan karnitin bu aşamada devreye girer. Vücuttaki karnitin oranının yüksek olması, daha çok miktarda yağ asitinin mitokondri zarından geçmesini sağlar. Bu sebeple normal besinlerden alınan karnitine ek olarak supplement olarak karnitin kazanımı önemli olabilir.

Karnitinin supplement olarak alınması demek diyet amaçlı sporun desteklenmesi anlamına gelebilir. Ayrıca spor faaliyetinin daha uzun sürelerde gerçekleşmesini sağlayabilir. Uzun süren antrenman sırasında enerji elbette tek ihtiyaçtır. Fakat kasların yoğun çalışması ile birlikte oluşan laktik asit birikimi sporcuya yorgunluk ve ağrılar vermektedir. Bu laktik asit birikimi sporcunun bir sonraki antrenmanı için geciktirici (gün ertelemek zorunda olmak) ve performans düşürücü olabilir. Karnitinin 3. ve gizli rolü ise bu noktada ortaya çıkabilir. Bu amino asit kullanımı ile birlikte vücuttaki laktik asit birikimleri önlenebilir. Böylece sporcunun kas ağrıları kısa süre sonraki antrenmana kalmadan geçmiş olabilir.

İskoçya bilim adamları tarafından yapılan bir araştırmada; karnitinin mitokondriye yağ asidi sağlama görevinin yanında, kas hücrelerinde meydana gelen insülin aktivitesinin arttığı tespit edilmiştir. İnsülin aktivitesinin artması demek, karbonhidrat oranı yüksek olan bir gıda tüketildiğinde bile kandaki glikoz seviyesini(kan şekerini) düşük seviyede tutabilmektedir. Antrenman sonrası karnitin supplementi kullanılması tavsiyesinin bir sebebinin bu olduğunu söyleyebiliriz.

Karnitinin Faydaları

–                    Yoğun spor antrenmanları için gerekli olan enerjiyi sağlayabilir.

–                    Sporcunun performansına pozitif katkıda bulunabilir.

–                    Enerjiyi yağ yakarak sağlaması sayesinde, kilo kaybına olanak verebilir.

–                    Kemik yoğunluğunun azalmasını engelleyici etkisi olabilir.

–                    Kalp hastalıkları riskini özellikle de olası ikinci kalp krizi riskini azaltabilir.

–                    Erkekte üreme sistemine yararlı olabilir.

–                    Bedensel olduğu kadar zihinsel performansı arttıcı etkisi görülebilmektedir.

–                    Diyabet rahatsızlığını engelleyebilir.

–                    Antrenman sonrası yorgunluğu azaltabilir.

–                    Kas yapılanmasını arttırabilir.

Karnitin Kullanımı

Karnitin fazlasını insan vücudu dışarı atabilir. Fakat dozların aşırı olması halinde sıkıntılar yaşanabilmektedir. Vücudun fazla karnitini atabilme özelliği yalnızca spor yapılamayan günlerde kullanılabilir. Yine de karnitin kullanımının, olumlu ve sağlıksal açıdan en doğru zamanının antrenman günlerinde olduğunu söyleyebiliriz. Bununla ilgili yapılan bir araştırmada; araştırmaya konu olan deneklerin yorgunlukla mücadele kapasiteleri ölçüldüğünde, karnitin kullanan sporcuların %25 oranında daha yüksek dayanıklılık sergiledikleri gözlemlenmiştir. Spor günlerinde karnitin supplementi eşit dozlarda alınmalıdır. Bu yağ yakıcı supplementi antrenmandan yaklaşık 45 dk önce kullanmak en yararlı zaman aralığıdır. Sıvı ya da kapsül olarak kullanımının mavcut olduğu karnitini her kullanımda ortalama 1000 mg olarak kullanılabilir. Yoğun antrenmanlarla birlikte, fit ve hacimli kaslara sahip olmak isteyen sporcuların karnitin yanında başka supplement tavsiyelerini de kullanabileceklerini belirtmek isteriz. Bu tür hedefleri olan sporcuların karbonhitrat yoğunluklu supplement kullanmasında fayda bulunabilir. Amaca ve hizmete yönelik farklı şekillerde kullanılabilen karnitini kendi hedeflerinize uygun tüketebilmek için, bir uzman eşliğinde kullanım miktar ve zamanlarının belirlenmesini tavsiye ederiz.

Karnitin ve Olası Yan Etkileri

–                    İlk kullanmaya başlanıldığında mide bulantısı ya da ishal görülebilmektedir. Bu aşamada kullanıma ara verilerek doktora danışılmalıdır.

–                    Hamilelik ve emzirme döneminde bulunan bayanlara yönelik araştırmaların yeterli olmadığını düşünerek, kullanımın ertelenmesi tavsiye edilmektedir.

–                    Tedavi yöntem ve ilaçlarıyla çakışabilme ihtimali göz önünde bulundurularak, sarsıntı geçiren hasta ve troid rahatsızlığı olanlara önerilmemektedir.

–                    Karnitinin aşırı dozlarda tüketilmesi; baş ağrısı, kusma, sinirlilik durumu, uykusuzluk, baş dönmesi, taşikardi, kaşıntı ve anlık zihin bulanıklığına neden olabilir.