Karbonhidrat ve Jel

Karbonhidrat ve Jel Nedir?

Karbonhidrat, insan vücudunun ihtiyacı olan enerjiyi sağlama kapasitesi en yüksek olan öğedir. Jel ise karbonhidrat yönünden zenginleştirilmiş bir üründür. Karbonhidratın enerji bakımından çok önemli bir görevi bulunmaktadır. Çünkü vücut enerji temini için öncelikle karbonhidratlara başvurur. Buradan edinemediği enerjiyi ise yağlardan almaya çalışır. Karbonhidrattan enerji elde etmek, yağdan enerji elde etmeye nazaran daha kolay olduğu için öncelik buradadır. Yapılan incelemelerde, karbonhidratın yağa göre ortalama %4 ya da %5 oranında daha elverişli bir enerji kaynağı olduğu doğrulanmıştır.

Enerjiye ihtiyacı olan sporcunun yüksek miktarlarda karbonhidrata ihtiyacı olduğu bir gerçektir. Fakat bu durum birçok insan tarafından yanlış anlaşılmaktadır. Yüksek miktarlarda karbonhidrat alımının yağlanmaya sebep olacağı düşünülmektedir. Bu durum kısmen doğrudur. Çünkü spor yapmayan bir insanın yüksek oranlarda karbonhidrat alması, onun enerjiye dönüştürülmeden yağ olarak depolanmasına sebep olabilir. Çünkü yağ ikincil enerji kaynağıdır ve vücut bunu sonraki kullanımlara saklar. Spor yapan bir insanda ise tersine işleyen bir durum söz konusudur. Vücudunun daha çok gelişebilmesi için spor yapmasına, spor yapabilmesi için enerjiye, enerji içinse karbonhidrata ihtiyacı vardır. Bu döngü içerisinde sporcunun vücudu gelişip kaslanırken, normal yaşam koşullarına sahip ve spor yapmayan bir insanda yağlanmalar meydana gelebilir.

Karbonhidrat, ihtiyaç olan enerjiyle doğru orantılı olarak yararlıdır. Ancak yüksek enerji gereken durumlarda bile tüketilecek karbonhidrat kaynaklarına dikkat edilmelidir. Besin sektörünün aşırı şekilde geliştiği günümüzde, tercih havuzunda boğulmak ve arada yanlış seçimler yapmak mümkündür. Çünkü karbonhidrat edinmek amaçlanırken başka maddelerin zararlı etkilerinden etkilenmek söz konusu olabilir. Tüketilebilecek sağlıklı karbonhidrat kaynakları şöyledir;

–                    Kepekli makarna

–                    Esmer prinç

–                    Arpa

–                    Yulaf ezmesi

–                    Meyve ve meyve suları

–                    Sebze ve sebze suları

–                    Kepek ekmeği

–                    Hububatlar

–                    Rafine olmamış kepek unu

Yukarıda sayılan besinlerin tüketilmesi her zaman kolay ve tatmin edici olmayabilir. Bu sebeple karbonhidrat açısından zengin sporcu gıdalarının kullanımında fayda vardır. Bu konuda karbonhidrat ve jel sporcu gıdaları sporculara destek olabilir.

Karbonhidrat ve Jel Ürünleri Nedir?

Spor yapan insanlar için çok önemli bir yere sahip olan karbonhidratın temel görevi, vücuda enerji sağlamaktır. Besinler ya da sporcu gıdaları aracılığı ile alınan karbonhidratlar, karaciğer ve kaslarda glikojen olarak depolanır. Kaslarda ortalama 300-400 gr, karaciğerde ise ortalama 75-100 gr glikojen deposu olur. Sporcular vücutlarında yüksek karbonhidratlı depolama yapabilirse, performanslarını ortalama 1.5-2 kat kadar artırmaları mümkün hale gelebilir.

İnsanların genel olarak karbonhidrat ihtiyacı bulunur ancak bu ihtiyaç spor yapan bireylerde daha da çok artar. Kas dokularının glikojenle dolduğu antrenman sonrası dönemde, yeterli karbonhidrat deposunun olması halinde bir sonraki antrenmanda desteklenmiş olur. Bu desteklenmenin etkili bir şekilde sağlanabilmesi için karbonhidrat ve enerjinin supplement olarak alınması faydalı olabilir. Bunun iki sebebi vardır;

1- Fazla miktarlarda besinlerden elde edilecek karbonhidratın 1 ölçek supplementten edinilebilmesi.

2- Sporda yararlanabilmek için besinlerden elde edilecek karbonhidratın ortalama 4 saat önce edinilmesi gerekirken, supplementlerdeki karbonhidrattan yararlanmak için ortalama 30 dk – 1 saat gibi süre önce edinilmesi yeterli olabilir.

Yoğun bir şekilde yapılan antrenmanda, genellikle 2 saat sonra enerji deposu boşalmaya ve yorgunluk belirtileri başlar. Bu durum sonrasında vücudun ihtiyacı olan enerjiyi yenileyebilmesi ise ortalama 1 – 2 gün gereklidir. Vücudun besinlerden edindiği karbonhidratı enerjiye dönüştürebilme işlemini kısaltmak sporcular için hayati değere sahiptir. Bu hususta karbonhidrat ve jel ürünlerinin önemi ortaya çıkmaktadır. Gerek spor esnasında gerekse de sonraki antrenmalara etkisi sayesinde, tercih konusu mantıklı nedenlere bağlanmaktadır. Karbonhidrat ve jel ürünleri, enerjiyi yukarı seviyelerde tutmak ve bitkinliği önlemeye yardımcı olabilir. Jel formda bulunan ürünler, daha pratik olduğu için genellikle su ya da bisiklet sporlarında kullanılmaktadır.

Karbonhidrat ve Jel Sporcu Gıdalarında Kullanılan Bazı Maddeler :

–                    Karbonhidrat

–                    Enerji

–                    Yağ

–                    Protein

–                    Lif

–                    Kalsiyum

–                    Sodyum

–                    Magnezyum

–                    Potasyum

–                    Aromatik madde

–                    Şeker

–                    Doymuş yağ

Karbonhidrat ve Jel Ürünleri Ne İşe Yarar?

Karbonhidrat ve enerji jeli, antrenman esnasında devamlılık sağlama ve enerji verme konusunda yardımcı olabilir. Bu özellikleri sayesinde, kan şekeri düşmelerini engelleyerek meydana gelebilecek enerji azalmasının yaşanmasının önüne geçebilir. Spor esnasında oluşan kas yorgunluğunun gecikmesine neden olarak performansın sürekliliğini sağlayabilirler. Özellikle jel formda bulunan bu ürünler, hızlı bir şekilde emilebildiği için vücudun glikojen depolarının yenilenmesine katkıda bulunabilirler.

Bar niteliğinde olan karbonhidratlar ihtiyaç dahilinde atıştırmalık olarak tüketilebilecekleri gibi günlük besin dengesini bozmadıkları sürece bir öğün yerine ya da ara öğün yerine de tüketilebilirler.

Karbonhidrat ve Jel Ürünlerinin Faydaları

–                    Sindirim ve emilim açısından yüksek hıza sahip olabilirler.

–                    İçeriğindeki karbonhidrat ve diğer maddeler sayesinde enerji seviyesinde yükselişe yardımcı olabilirler.

–                    Glikoz depolarının dolu olarak tutulmasında destekleyici olabilirler.

–                    Kas yorgunluğunu geciktirdiği için performansta artış sağlayabilirler.

Karbonhidrat ve Jel Ürünlerinin Kullanımı

Karbonhidrat ve jel ürünleri, kondisyona ihtiyaç duyulan sporlar ile uğraşan insanların kullanımına uygundur. Bu spor dallarına bir kaç örnek vermek gerekirse koşu, yüzme, futbol, bisiklet, ağırlık antrenmanları vb. dallarda olabilmektedir. Antrenmanın yoğunluğuna göre sporcu ihtiyacı olan miktarı spor sırasında her yarım saatte bir ya da spor öncesi yeteri kadar bir tutarda kullanabilir. Fakat en doğru kullanımın ürünün türüne ve üzerinde yer alan açıklamaya göre olduğunu hatırlatmak gerekir. Ürünlerin toz ya da  jel olmasına göre kullanımlar farklılık göstermektedir. Toz ürünler antrenmandan ortalama 40 dk önce su ile karıştıralarak tüketilmelidir. Jel ürünler ise antrenman esnasında tüketilebilir.

Karbonhidrat ve Jel Ürünleri ile Olası Yan Etkileri

–                    Yüksek miktarlarda kullanım, sindirim sürecini yavaşlatıp mide bulantısına sebep olabilir.

–                    Aşırı kullanımlar vücut ağırlığının artmasına yol açabilir. Bu sebeple ürünün değerlerine bakılarak bir kullanım cetveli belirlenmesi tavsiye edilir.

–                    Normal yaşam standartlarına sahip insanların kullanımına uygun değildir.

–                    Karbonhidrat kazanımı aynı zamanda kalori alımını da beraberinde getireceğinden, diyet yapan sporcuların kullanmaması önerilir.

–                    Diyabetik rahatsızlığı olan sporcuların, doktor gözetiminde kullanması tavsiye edilir.