BCAA Nedir?
BCAA, kas yapı bloklarına yardımcı olan dallı zincirli amino asitler olarak bilinen lösin valin ve izolösinden oluşmaktadır. Vücudumuzda bazı aminoasitler üretilmektedir. Fakat vücudumuz için gerekli olan ve vücutta üretilmeyen aminoasitler vardır. Bu durumda devreye BCAA girmektedir. Bu aminoasitlere elzem (Eksojen, temel esansiyel) aminoasitler denir. Elzem aminoasitleri vücudumuza dışardan almamız gerekmektedir. Bu elzem (Eksojen, temel esansiyel) aminoasitleri içerisinde barındıran ürünlere BCAA denir.
BCAA takviyeleri iki şekilde bulunur, tabletler ve BCAA tozu. BCAA’ ların vücut içerisinde olmaması sonucu protein sentezi gerçekleşememektedir. BCAA’ lar genel olarak içerisinde lösin, izolösin ve valin barındırmaktadırlar. BCAA'lar birçok rol oynar, protein sentezi, enerji üretimi diğer amino asitleri (alanin ve glutamin) oluşturma leptin düzenlemesi gibi önemli etkili yönleri bulunmaktadır.
Protein, 20 farklı amino asitten oluşur. Amino asitlerin üç farklı grubu vardır, BCAA oluşturan amino asit grup açıklamaları;
1. 1. Lösin (Leucine): Vücudumuz için oldukça faydalı bir elzem aminoasittir. Kas protein sentezini başlatmakta görevli bir aminoasittir. Lösin (Leucine) kas sağlığına yardımcı olmak aynı zamanda çok önemli olan dallı zincirli amino asitlerden (BCAA) biridir. Ayrıca peynir altı suyu proteininin (whey) yapısal olarak bir bileşenidir. Birçok kişi bu proteine, kas gelişimini artırma gücü verdiğini söylenmektedir.
Lösin fayda sağladığı yönleri; Kas büyümesine, insülin duyarlılığı düzenleme ve katabolik etkisine yardımcı olmaktadır.
2. 2. İzolösin (isoleucine): Vücudumuzdaki proteinlerin neredeyse hepsinde bulunan bir elzem aminoasittir. Proteinlerin yapı taşları olan amino asitlerdendir. 3 dallı zincirli bir yapıya sahiptir. Glikoz alımı ve tüketimi konusunda vücutta görev alır.
İzolösin fayda sağladığı yönleri; Hücrelere enerji sağlamanıza yardımcı olan yapısı ve BCAA, yapılarının sentezinde önemli rol oynamaktadır.
3 3. Valin (Valine): Vücudumuzun ihtiyacı olan 8 temel aminoasitten birisidir. İsmini bir bitkiden almaktadır. Vücudumuz valin üretimini gerçekleştiremez bu yüzden elzem bir aminoasittir.
BCAA’ ların Vücut Üzerindeki Fonksiyonları
BCAA’ lar genel olarak vücutta eksojen ve temel esansiyel aminoasitlerin temini için kullanılır. Vücutta aminoasitlerin eksik olması sonucunda protein sentezinde sıkıntılar meydana gelmektedir. Vücutta protein sentezinin sıkıntılı hale gelmesi sonucu vücut proteinsiz kalıp zamanla vücut proteinlerinin yıkımına sebep olacaktır. Bu durumda kişide oldukça fazla kas kaybı olmakla birlikte yaşamı da tehlike altına girmiş olacaktır. Bu yüzden kişilerin protein sentez mekanizmasının eksiksiz ve düzgün bir şekilde çalışması gerekmektedir.
BCAA fonksiyonları 3 ana madde olarak verilebilir;
- Kasları oluşturan temel amino asitlerin% 30-40'ını oluşturduğu düşünülmektedir.
- Kas proteinlerinin parçalanmasını önlemeye yardımcı olmaktadır.
- BCAA aldıktan sonra egzersiz sırasında verimli bir enerji kaynağı olarak kullanılır.
BCAA’ lar Hakkında Yapılan Araştırmalar
Amerikan Fizyoloji dergisinde yayınlanan bir çalışmaya göre spor esnasında BCAA alımının egzersiz performansına hiçbir şekilde etkisi olmadığı yönündedir. Yazarların burada dikkat çekmek istediği konu BCAA kullanımın spor esnasında değil öncesinde veya sonrasında kullanılması yönündedir. Özellikle antrenmandan sonra BCAA kullanımı oldukça yarar sağlamaktadır. Çünkü spor sırasında kasların gelişebilmesi için kas liflerinin parçalanması gerekmektedir. Bu parçalanmanın onarılması ve kas kütlesinin artışı için spor sonrasında protein sentezine ihtiyaç vardır. BCAA’ lar tam da bu noktada devreye girmektedir.
The Journal of Nutrition dergisinde yayınlanan bir çalışmada egzersiz sırasında BCAA katabolizmasının artması yönündedir. Özellikle antrenman esnasında alınan BCAA’ ların katabolizmasının artmasından dolayı vücuda yarar sağlayamayışıdır. Bu araştırma sonucuna göre de BCAA’ ları antrenman esnasında kullanmamamız gerektiği gözler önüne serilmektedir.
EF De Palo ve arkadaşlarının yapmış olduğu çalışmaya göre spor öncesi alınan BCAA’ ların kas aktivitesinde iyileştirici bir özelliğinin olması yönündedir.
Yukarıda ki çalışmaları incelediğimizde ve literatür taraması yaptığımızda sporcuların BCAA kullanımını spor esnasında yapmaması gerektiği anlaşılmaktadır. Spordan önce veya sonra kullanımının bireye daha fazla yararı olduğu aşikârdır. Bu yüzden sporcuların bu çalışmalar ölçüsünde dikkatli olup BCAA kullanımını doğru yapmaları gerekmektedir.
BCAA Ne Zaman ve Nasıl Kullanılmalıdır?
BCAA, egzersiz öncesi veya sonrası ve düşük kalori alımı ile birlikte kullanıldığında etkili hale gelmektedir. Bu şekilde kullanım, kas protein katabolizmasını önlemenize, egzersiz sonrası iyileşmeyi hızlandırmanıza, kas hücrelerine verdiği zararı en aza indirmenize ve DOMS (Gecikmeli Başlangıç Kası Ağrısına) önlemenize yardımcı olacaktır. Antrenmandan 30-60 dk önce veya sonra kullanılmalıdır. Toz halde gelen karışım su ile bir shaker yardımıyla karıştırılarak tüketilmelidir. Kişinin ne miktarda tüketim yapacağının belirlenmesi için kişinin kilo ve ne derecede çalıştığına bağlı olduğu unutulmamalıdır.
- BCAA tozunu olabildiğince fazla sıvı ile karıştırmayı deneyin. Bu şekilde 10-12 yudum arası 1-2 çay kaşığı (toz) olarak tüketeceğinize göre ayarlayın
- Daha iyi bir tat vermek için limonata ile kullanabilirsiniz.
- Protein shake bardağınıza 2 çay kaşığı da ekleyebilirsiniz.
BCAA hakkında daha detaylı bilgileri öğrenmek istiyorsanız yardımcı makalemizi "BCAA Hakkında Tüm Bilgiler" inceleyebilirsiniz.